Пеш 1 то 2 саҳифа Баъдӣ

Дар даврони соҳибистиқлолии кишвар бо ташаббусу кўшишҳои бевоситаи Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон фазои амну осишта дар Тоҷикистони азиз ҳукмрон буда, арзишҳои инсонӣ ҳифз ва эҳтиром мешаванд. Аммо иддае пайдо мешаванд, ки ин кўшишҳои созандаро нодида гирифта, ба гуруҳҳои тундраву ифротӣ шомил шуда, мехоҳанд фазои ороми ҷомеаро бо ҳар роҳу васила доғдор намоянд. Вобаста ба ҳадафҳои стратегии давлат ва ҳукумат дар таърихи 4 майи соли 2018 конфронси сатҳи байналмилалӣ зери унвони  “Муқовимат бо терроризм ва ифротгароии хушунатомез” баргузор гардида, дар он Президенти мамлакат суханронӣ намуданд, ки натиҷаи дилхоҳ ба бор хоҳад овард.

Терроризм таърихи ҳазорсола дорад. Муаррих А.А. Королев чунин меҳисобад, ки ҳанўз 340 сол муқаддам то милод падари Искандари Мақдуниро тариқи террор ба қатл расонида буданд. Ташкилоти классикии террористӣ дар асрҳои миёна сектаи ассасинҳо ё хашашинҳо маҳсуб мешавад. Дар давраи нав, аз соли 1880 дар Русия, Аврупо ва баъдан дар Амрикои Шимолӣ идеологияи инқилобӣ (анархистон) паҳн шуд, ки зуҳуроти нави терроризм буд. Дар асри ХХ ҳаракатҳои миллӣ-озодихоҳӣ дар ин  минтақа дар худ терроризмро таҷассум мекард. Ба ақидаи баъзе аз муаррихон аввалин нишонаҳои терроризм дар асри ХХ ин ҳаракатҳои чирикӣ дар кишварҳои Амрикои Лотинӣ буд. Дар солҳои 60-уми асри ХХ чунин амал дар армияи Исроил ба амал омад. Террористони фаластинӣ техникаи ҳарбиро тарконданд, ҳавопаймоҳоро бо мусофирон дуздиданд ва тарконданд, нақлиёти мусофирбарро ғасб ва мусофиронро гаравгон гирифтанд. Чунин амалу рафтори террористӣ дар кишварҳои Аврупо ҳам дар ҳамин давра зуҳур кард. Ташкилоти террористии «Бригадаи сурх» дар Италия, ташкилоти ҷудоихоҳии ЭТА дар Испания, армияи ҷумҳурихоҳон дар Ирландия, инчунин дар кишварҳои Осиё дар Афғонистон, Ҳиндустон, Шри Ланка ва ғайра дар қатори террористон дониста шудаанд.

Терроризм сиёсатест, ки ба террор асос ёфтааст. Синоними калимаи террор (лотинӣ-terror)-ваҳм, ҳарос, хавф, даҳшат, ваҳшат, воҳима буда, ҷабр, зулм, таҷовуз, тааддӣ мафҳумҳои ба он алоқаманд мебошанд.

Дар охири солҳои 60-уми асри 20 мафҳуми нави сиёсати терроризм-терроризми байналхалқӣ пайдо ва паҳн шуд. Намудҳои зерини терроризм маълуманд:

1. Терроризми номуташаккил ё инфиродӣ, ки аз тарафи як ё ду нафар амалӣ карда мешавад ва аз қафои он ташкилот ё идораи фармонфармо нест.

2.Терроризми муташаккил ё коллективона, ки фаъолияти террористиро кадом як ташкилот ё идора ба ўҳда мегирад.

Аз рўи мақсаду маром терроризмро шартан ба чунин шаклҳо ҷудо кардан мумкин аст:

-терроризми миллатгароӣ, ки мақсади миллӣ-озодихоҳӣ ё ҷудоихоҳӣ дорад;

терроризми динӣ, ки мақсади барпо кардани ҳокимияти динӣ дорад;

-терроризми иҷтимоӣ, ки мақсади тағйироти қатъии иқтисодӣ ва сиёсии ҷомеаро дорад ва баъзан ин шакли терроризмро инқилобӣ ҳам ном мебаранд;

Дар шароити имрўза хавфи амалҳои террористӣ ҳар лаҳзаву ҳар соатро ҷаҳонро ба ташвиш овардааст. Дар ибтидои қарни XXI аз ҳама даҳшатбортарин ин акти террористии Усома бен Ладан дар ИМА дар таърихи 11 сентябри соли 2001 буд, ки хушбахтона ўро соли 2011 безарар гардониданд. Террористони дигаре ҳастанд ба монанди Айман ал Завохири роҳбари ташкилоти террористии «ҷиҳоди исломии Миср», Адам Гадан, Даниэл Андрес Сан Диего ва ғайраи дигар.

 Дар нативаи террор дар давраи солҳои 1994-2004 ИМА 3238 нафар, Россия 2111 нафар, Ҳиндустон 1928 нафар, Исроил 1274 нафар, Колумбия 1135 нафар, Ироқ 1122 нафар, Алҷазоир 869 нафар, Покистон 783 нафар, Уганда 471 нафар, Шри Ланка 409 нафарро талаф доданд.

Яке аз намунаи бузурги терорризм  «Давлати исломӣ» -ташкилоти терорристӣ-экстремистӣ, дар ҳудуди Ироқ (сектаи сунниҳо, махсусан Бағдод, Тикрит, Ал-Рамади) ва Сурия (қисматҳои шимолу шарқӣ) буд. То соли 2013 ин гуруҳ бо номи давлати исломии Ироқ ёд мешуд. 15 октябри соли 2006 дар натиҷаи муттаҳидшавии 11 гуруҳҳои радикалии суннимазҳаб бо сарварии қисмҳои амалкунандаи Ал-Коида (Қоида-ал-ҷиҳод) дар Ироқ ташкил шуда буд. Ҳамон вақт онҳо лоиҳаи конститутсияи худро зери унвони «Хабардор кардани инсоният аз тавлиди давлати исломӣ» таҳия намуда буданд. Давлати исломӣ мақсад гузошта буд, ки марзҳои суннинишини Ироқро тасарруф карда, дар он давлати исломӣ-ҳарбии суннитаборони Ироқро пас аз бурун рафтани қувваҳои эътилофи байналмиллалӣ бо сарварии ИМА таъсис диҳад.

Чуноне маълум аст, шаҳрвандони зиёда аз 80 давлати олам ба ҳар роҳу восита ба аъзогии ин ташкилоти террористӣ пайвастанд, ки ҷумҳуриҳои Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Ҷумҳурии Тоҷикистон дар канор нест. Ифротгароён аз ҳар гуна идеяҳо, алалхусус эҳсосоти динии ҷавононро истифода бурда, ҳадафҳои худро пиёда месозанд.  Бепарвоии волидайн, беиттилоӣ, бекорӣ  ҷавононро ба доми чунин гурўҳҳо гирифтор мекунад. Масалан, бо баҳонаи ҷиҳод, ба таври маъмулӣ ҷавононро ба чунин гуруҳҳо ҷалб менамоянд. Сабаби асосии шомил шудани ҷавонон ба чунин гуруҳҳо беилмист. Ҷавони беилм, бедониш ва бемаърифатро ба ҳар роҳ бурдан осон аст.

Қайд кардан ба мавриди аст, ки терроризм ин нафрати одам ба одам, инсон ба инсоният аст, худи террорист душмани инсон аст. Душманӣ бо истифодаи тамоми имкониятҳо то ҳатто ҷисман нест кардани инсон.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади пешгирии ҷавонон аз зуҳуроти номатлуб қонунҳои зиёдеро, аз қабили  қонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд», «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо”, «Дар бораи пешгирии зўроварӣ дар оила» ва  дар ин самт қабул ва мавриди амал қарор додааст.

Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон ҳамасола дар Паёми  худ ба Маҷлисӣ Олӣ ба масъалаи терроризму ифротгароӣ таваҷҷуҳи хоса зоҳир менамоянд ва дар Паёми соли 2016 ба Маҷлиси Олӣ қайд карда буданд: «Бо дарназардошти вазъи ҳассосу печидаи ҷаҳони муосир олимону донишмандони мамлакат бояд ба масъалаҳои тавсеаи мафкураи миллӣ, таҳкими давлатдорӣ ва рушди иҷтимоиву сиёсии ҷомеа, иттиҳоди нерўҳои созандаи кишвар ва ҳифзи манфиатҳои стратегии Тоҷикистон, мубориза бар зидди терроризм ва экстремизм, хурофотпарастиву ифротгароӣ, инчунин таҳқиқи масоили демократикунонии ҳаёти иҷтимоиву сиёсии Тоҷикистон эътибори аввалиндараҷа диҳанд».

Воқеан, тарбияи рушди зеҳнӣ, тарбияи шаъну шараф, тарбияи ирода, матонат, тарбияи «гуфтори нек, пиндори нек, кирдори нек», тарбияи фарҳанги гуфтори муколама, тарбияи интизоми истеҳсолӣ ва сифати иҷрои вазифа, тарбияи тамоили иҷтимоӣ, тарбияи ғоявӣ, миллӣ, хештаншиносӣ ва хусусиятҳои миллӣ, ватанпарастӣ, ахлоқӣ ва маънавӣ, маърифат, ҳуқуқӣ, гуманистӣ, зебоипарастӣ, меҳнатӣ, иқтисодӣ, экологӣ, сиёсӣ, ҷисмонӣ, тафаккури интиқодӣ, таҳаммул ва тоқатпазирӣ, масъулиятшиносӣ, ҳаёти солим ва ғайра бояд дар ҳар як фарди ҷомеа ташаккул дода шавад. Махсусан, тарбияи ватанпарастӣ, сиёсӣ, масъулиятшиносӣ, ҷисмонӣ, таҳаммул ва тоқатпазирӣ, дар ин маврид дар ҷойи аввал меистад.  Ватанпарастӣ арзиши муқаддас ва ҷузъи аз ҳама муҳимтарини тарбия мебошад, ки он дар мафҳумҳои диёр, макон, кишвар, сарзамин низ ифода меёбад. Мақсади асосии тарбияи сиёсӣ аз он иборат аст, ки фарҳанги сиёсӣ ва майли фаъолияти сиёсӣ, ҳушёрии сиёсӣ ташаккул дода шавад.

Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон дар суханронии худ дар   Конфронси сатҳи байналмилалии “Муқовимат бо терроризм ва ифротгароии хушунатомез” қайд намуданд, ки дар зарфи солҳои охир зиёда аз 100 мамлакати дунё ҳадафи амалҳои харобкоронаи террористон қарор гирифта, бар асари ҳамлаҳои террористӣ садҳо ҳазор нафар аҳолии осоишта ба ҳалокат расидаанд ва миллионҳо нафар макону манзили зисташонро тарк кардаанд. Зарари ба иқтисодиёти кишварҳо расонидашуда садҳо миллиард долларро ташкил медиҳад. Танҳо дар қаламрави Афғонистон соли гузашта бар асари ҷангу амалҳои террористӣ беш аз 10 ҳазор нафар аҳолии осоишта зарар дида, тақрибан 4 ҳазор нафар қурбон шудаанд. Сию ду фоизи қурбониён ва 53 фоизи маҷрўҳонро занону кўдакон ташкил додаанд. Пўшида нест, ки дар чунин вазъият кишварҳои дунё дар танҳоӣ наметавонанд дар муқовимат бо хавфу таҳдидҳои афзояндаи амнияту осоиш комёб гарданд ва сулҳу суботро таъмин намоянд.

Ҳамзамон Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҳошияи конфронси сатҳи байналмиллалии «Муқовимат бо терроризм ва ифротгароии хушунатомез» бо Муовини Дабири кулл СММ, роҳбари Дафтари зиддитеррористии СММ Владимир Воронков мулоқот намуда, масъалаҳои ҳамкории Тоҷикистон бо СММ ва ниҳодҳои онро баррасӣ намуданд. Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон иброз намуданд, ки Тоҷикистон ҳамеша баҳри таҳкими муборизаи муштарак бар зидди терроризм, экстремизм, радикализм ва гардиши ғайриқонунии маводи мухаддир ва дигар мушкилоти глобаливу таҳдидҳои ҷаҳон ҳамаҷониба кўшиш менамояд.

Ҳукумати Тоҷикистон «Стратегияи миллии мубориза бар зидди терроризм ва ифротгароиро барои давраи то соли 2020» қабул намудааст ва он ба амалисозии ҷамъи чораҳои ошкор ва пешгирӣ кардани ҷиноятҳои террористӣ ва экстремистӣ нигаронида шудааст.

Воқеан, гуруҳҳои террористӣ ифодакунандаи манфиатҳои давлатҳои алоҳида буда, исломро истифода карда, рўз ба рўз шаклҳои нави террорро коркард намуда истодаанд ва натиҷаи ин даргириҳо паёмадҳои манфии иқтисодиро ба бор оварда истодааст.

Ҳар як шаҳрванди солимақли Тоҷикистон бояд дарк намояд, ки ваҳдату ягонагӣ арзиши баланд доранд. Дар пайравӣ ба Пешвои хирадманди миллат мо шаҳрвандони Тоҷикистон бояд таҳдид ва хатарҳои глобалии замони муосирро дарк намуда, дар мубориза ба муқобили ин хатарҳо заррае бошад ҳам саҳми худро гузорад.

Соибов Ҳ.И. – омўзгори кафедраи фанҳои гуманитарии  Коллеҷи тиббии ҷумҳуриявӣ.

Аслонова Зулфира Анваровна – Сардори шуъбаи таълим