Таи даҳсолаҳои охир бо пешрафт ва инкишофи босуръати илму техника ва технологияи навини муосир шароит фароҳам омад, ки то ба зудӣ мо тавонем аз навтарин  дастовардҳои илмӣ ва ахбори ҷаҳон огаҳ гардида, оиди ҳаводиси ҳама манотиқи гуногуни  олам маводи ба худ заруриро дастрас намуда, мавриди истифода қарор диҳем. Дарвоқеъ ин раванд дар ҷаҳони муосир ба одати ҳамешагии ҳар як фард ва хусусан насли наврас табдил ёфта истодааст, ки ин яке аз рукнҳои асосии ҷаҳонишави буда пешгирии он ғайриимкон аст ва дар ин самт иттилоъ ва маводе низ дастрас карда мешаванд, ки ба арзишҳои милливу фарҳангии мо бегона буда метавонанд. Заминаи паст гардидани ахлоқу одоб ва маънавиёти насли ҷавон  сабабгори амалҳои зўроварӣ, фисқу фасод, ҷиноёти гуногун ва хусусан коста гардидани шавқу рағбати онҳо ба донишандузӣ, риоя накардани қоидаҳои рафтор ва эътироф накардани суннатҳои хуби ниёгонамон мигардад.

Аз ин рӯ Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дарки масъулият ҳануз дар солҳои аввали соҳибистиклолии кишвар бо дарназардошти раванди ҷаҳонишавӣ масъалаи таълиму тарбияро яке аз мақсадҳои асосии сиёсати давлатӣ эълон намуд.

Албатта ҳеч ҷои шакку шубҳа нест, ки ба дунё овардан ва ба таълиму тарбияи дуруст фаро гирифтани фарзандон ва ҳаёти минбаъдаи хушу хуррамона ва босаодати онҳо аз оила ва муҳити ташаккулёфтаи онон сахт вобастагӣ дорад, зеро чуноне дар Конститутсияи давлатамон низ омадааст, ки  «…давлат оиларо ҳамчун асоси ҷамъият ҳимоя мекунад».

Дар ин росто ҳануз ҳангоми қабули яке аз қонунҳои миллиамон  Қонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» Сарвари давлатамон  муҳтарам  Эмомалӣ Раҳмон қайд намуда буданд, ки «…дар тули садсолаҳо хонаводаи тоҷик ҳазорон фарзандони фарзонаро ба дунё овардаву ба камол расонидааст, ки онҳо барои халқи худ ва тамаддуни башарӣ хизматҳои зиёди таърихиро ба анҷом расонидаанд. Дар баробари омӯзиши саҳифаҳои арзишманди таърихи аҷдоди номдорамон имрӯз диққат додан ба омилҳое, ки ба пирўзию сарбаландӣ расонидааст, амри зарурӣ мебошад, зеро маҳз таҳкими оила, таълиму тарбияи наслҳои солиму соҳибмаърифат яке аз воситаҳои пешрафти ҷомеа, мустаҳкамии қудрати давлат ва побарҷоии тамаддунҳо ба шумор меравад».

Сарвари давлатамон ҳамеша аз минбарҳои баланд қайд менамоянд, ки давлат ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон  дар ин самт тамоми шароитҳои заруриро аз қабили таҳияи санадҳои хуқуқӣ, қабули барномаҳои давлатӣ, таъсиси боғчаҳои бачагона, кўдакистонҳо, мактаб-интернатҳо, муассисаҳои табобативу фароғатӣ, курсҳои кўтоҳмуддати омўзиши касбу ҳунар, забономузӣ, сохтмон ва таъмири мактабу китобхонаҳо, нашри адабиётҳои навини таълимӣ сол ба сол афзудани маблағгузорӣ ба ин соҳаи ҳаётан муҳимро муҳайё месозад, то ки насли наврас ва ҷавонони мо чун ниёгонамон худшиносу худогоҳ, ватандӯсту ватанпараст, ба камол расида, дар ҳаёти минбаъдаи худ ва миллату ватан саҳмгузор бошанд.

Донишманди маъруф Унсурулмаолии Кайковус дар асараш «Қобуснома» андар боби фарзанд парваридан ва оини он овардааст, ки «…бидон, эй азизи ман, ки агар Худо туро писаре диҳад аввал номи нек ба вай неҳ, ки аз ҷумлаи ҳақҳои падарон яке ин аст, баъдан ба доягони меҳрубон супор ва вақти хатна кардан суннат ба ҷой овар ва ба ҳасби тоқати хеш шодмонӣ кун ва чун бузург шавад вайро пешае биомӯзӣ…».

Дар такя ба ин гуфтаҳо чуноне дар суханронии Президенти мамлакат  омада буд, ки дар ҳамаи зинаҳои таълиму тарбия  ва такмили ахлоқу маънавиёт масъулияти асосӣ ба души падару модар аст, зеро падару модар дар саргаҳи ташаккули андешаву эҳсос ва рушди ҷаҳонбинии фарзанд қарор доранд, онҳо дунёро бо чашму дили волидайн дарк карда, муносибати худро ба олами атроф,  қалб аз ҳама, аз дидгоҳи онҳо муайян менамоянд, ки он амри воқеӣ мебошад.

Доир ба парвариш ва одоби фарзандон дар асари «Кимиёи саодат» мутафаккири барҷаста Муҳаммад Ғаззолӣ омадааст, ки: «…фарзанд амонатест дар дасти падару модар ва дили ӯ чун об соф асту чун ҷавҳар нафис ва нақшпазир чун мум, аз ҳамаи нақшҳо холист. Чун замин пок аст ҳар тухме, ки дар он афканӣ бируяд, агар тухми хайр афканӣ босаодати дин ва дунё расад. Агар бархилофи он кунанд, бадбахт шавад ва аз ӯ корҳои ношоиста ба вуҷуд ояд, дар дунё ва қиёмат дар азоби он фарзанд падару модар низ шарик бошанд».

Нек ба ин ҳикмат назар андозем гуфтаҳои Прездендти муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  ба ёд меоянд, ки ҳангоми қабули қонуни мазкур изҳор дошта буданд, ки  фарзанд  меваи   умри  одамизод  аст. То  замоне, ки ҷон   дар   бадани   инсон  аст, набояд  ӯ аз  таълиму  тарбияи  фарзанд  канораҷӯи  кунад.

Қонуни мазкур имконият фароҳам меорад, ки насли солиму тарбиятдида ташаккул ёфта, барои ободиву пешрафт ва эътибори Тоҷикистон дар ҷомеаи ҷаҳонӣ саҳмгузор бошанд. Масъулияти волидайн зиёд гардида, дар амалигардонии Қонун ҳиссагузор бошанд ва барои эҳёи арзишҳои миллӣ ва маънавиёти ҷомеа имкониятҳо фароҳам оянд. Қонун имконият фароҳам меорад, ки ҳар як аъзои ҷомеа нисбати тавлид ва тарбияи дурусти фарзанд дар назди ҷомеа, миллат,  оила ва фарзанд масъулияти бештарро дарк намуда, барои иҷроиши талаботҳои он кӯшиш ба харҷ диҳанд. Хушбахтона бояд кайд кард, ки азбаски қонун дар асоси фикру андешаҳои тамоми қишрҳои ҷомеа пешниҳод гардида қабул гардид дар низоми муносибатҳои оилавӣ, раванди таълиму тарбия ва рушду инкишофи минбаъдаи Тоҷикистони азиз мусоидат менамояд.

Нажмиддинова  Саодат Насриддиновна
Мудири кафедраи «Забони тоҷикӣ»
МДТ «Коллеҷи тиббии ҷумҳуриявӣ»