Низои марзии байни Тоҷикистон ва Қирғизистон, ки инак наздики сад сол идома дорад, дар солҳои охир моҳияти боз ҳам мураккабу муташанниҷ гирифтааст. Баррасии мавқеъ ва изҳороти намояндагони ҷонибҳо ва арзёбии равандҳои сиёсию иттилоотии атрофи масъала нишон медиҳанд, ки ин буҳрон на танҳо дар ҳоли ҳалшавӣ, балки дар ҳоли амиқшавию васеъшавӣ қарор дорад.

Дар ин баҳс аз ҷониби Тоҷикистон сухан  на  дар бораи ҳуҷуму ғасби хоки кишвари ҳамсоя, балки сухан дар бораи ҳимоя ва озодсозии хоки ватан ва ё рондани кишвари ғосиб аз қаламрави қонунии кишвари худ меравад. Ин мавқеи бархақ ва дифоъи муқаддасест, ки ҳимоя аз он барои тамоми ҷомеа зарур аст.

Яке аз печидатарин гиреҳҳое, ки дар мушкилаи марзии байни Тоҷикистон ва Қирғизистон ба миён омадааст, баҳси ҳуҷҷатҳост. Моҳият ва аҳаммияти ин масъала дар он аст, ки маҳз ҳуҷҷатҳо имкон медиҳанд, ки  то мавзӯи гуфтугӯҳо мушаххас гашта, ҷонибҳо мавқеи худро ба таври мушаххас, асоснок ва устувор шакл бидиҳанд. Ё маҳз ҳуҷҷатҳо имкон медиҳанд, ки ҳақиқати таърихӣ маълум шуда, дар музокирот рӯи санад ва хулосаи мушаххасе тавофуқ ҳосил гашта, роҳи ҳалли мушаххасе ба даст ояд. Яъне, бо доштани «ҳуҷҷати такягоҳӣ» баргузорӣ ва идомаи музокироти мушаххас ва барқарории адолат номумкин аст.

Чунин шарҳи соддаи моҳияти низои марзӣ байни Тоҷикистон ва Қирғизистон барои он зарур аст, ки илова бар мутахассисон, қишрҳои гуногуни ҷомеа ва ҳар як шаҳрванди кишвар бояд онро дуруст донад ва дар асоси санаду далелҳои қавӣ ба ин нуктаҳои содда ба дурустии мавқеи худ ва кишвари худ боварии комил дошта бошад.

Мулоқоти сеҷонибаи сарони давлатҳои Тоҷикистон, Русия ва Қирғизистон 13-уми  октябр дар шаҳри Остонаи Ҷумҳурии Қазоқистон бо ташаббуси ҷониби Русия мулоқоти сеҷонибаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон  Эмомалӣ  Раҳмон, Президенти Федератсияи Русия Владимир Путин ва Президенти Ҷумҳурии Қирғизистон Садир Жапаров баргузор гардид.

Дар мулоқот сарони давлатҳо оид ба масоили амнияти минтақавӣ ва субот дар Осиёи Марказӣ табодули афкор карданд.Зимни вохӯрӣ раванди гуфтушунидҳо оид ба делиметатсия ва демаркатсияи сарҳади давлатии Тоҷикистону Қирғизистон баррасӣ гардид.

Ҷонибҳо ба мувофиқа расиданд, ки масъалаҳои ба миёномада танҳо бо роҳи сиёсию дипломатӣ, инчунин тавассути фаъолгардонии кори гуруҳҳои ҳукуматӣ ва коршиносон оид ба делиметатсия ва демаркатсия тибқи тавофуқоти қаблан ҳосилшуда, ҳал карда шаванд.

Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамеша ҷонибдори ҳалли осоиштаи ҳама масъалаҳои мушкил аст. Сиёсати сулҳҷуёнаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон тасдиқи равшани ин гуфтаҳост.

Мақсад аз навиштани шарҳи соддаи моҳҳияти низои марзи байни Тоҷикистону  Қирғизистон аз он иборат мебошад,ки илова ба шарҳи мутахасисион барои қишрҳои гуногуни ҷомеа зарур аст, ки ҳар як шарҳванд бояд онро дуруст донад ва дар асоси санаду далелҳои қавӣ ба ин нуқтаҳои содда ба дурустии мавқеи сарзамини худ боварии комил дошта бошад.Аз ҷумла донад,ки  211000га  замини зикршуда аз назари таърихию қонуни маҳс ба Тоҷикистон таалуқ дорад ва Тоҷикистон ягон даъвое нисбат ба ягон порча замини қонунии қаламрави  Қирғизистон надорад.Тоҷикистон танҳо мехохад заминҳои қонуни, ки феълан заминҳои ғасбшуда мебошад гирад.

АССИСТЕНТИ  КАФЕДРАИ
“ФАРМАКОЛОГИЯ ВА ЗАБОНИ ЛОТИНӢ” – И
МДТ “КОЛЛЕҶИ ТИББИИ ҶУМҲУРИЯВӢ”
БУРИЕВ Ф.