Пеш 1 то 2 саҳифа Баъдӣ

Ҳамасола оиди самтҳои асосии сиёсати дохиливу берунии мамлакатамон Паёмҳои Пешвои миллат ба Маҷлиси Олӣ ва тамоми халқи соҳибтамаддуни мо пешниҳод мегарданд. Паёми имсолаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон тамоми паҳлуҳои гуногуни ҳаёти ҷомеа, аз ҷумла самтҳои сиёсӣ,  иқтисодӣ, иҷтимоӣ, фарҳангӣ, илм, маориф, тандурустӣ ва ғайраро фаро гирифта, бо  таҳлилҳои илман асоснок, вобаста ба вазъи ҷаҳони муосир ироа гардид.

Дастуру ҳидоятҳои дар он зикргардида, барои расидан ба ҳадафҳои минбаъдаи рушду инкишофи ҷомеаамон мусоидат мекунанд. Аз ин рӯ, давра ба давра амалӣ намудани нуқтаҳои асосии Паём ва дастуру супоришҳои Сарвари давлат, барои баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии сокинони мамлакат, таъмини сулҳу субот, ба роҳ мондани муносибатҳои нек ва судманд пеш аз ҳама бо кишварҳои ҳамҷаворамон муҳим арзёбӣ карда мешаванд.

Бояд қайд намуд, ки дар Паёми навбатии худ низ Пешвои миллат, соҳаи тандурустиро яке аз соҳаҳои муҳим дар сиёсати давлатамон муаррифӣ намуда, оиди рушди соҳаи тандурустии кишвар қайд намуданд, ки “соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ яке аз самти асосӣ ва афзалиятноки сиёсати давлати мо ба ҳисоб меравад. Дар ин самт Давлату Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати таъмин намудани солимии аҳолӣ ва баланд бадоштани сифати хизматрасониҳои тиббӣ сол то сол чораҳои заруриро амалӣ намуда истодааст”. Бояд қайд намуд, ки сиҳатии омма дар кишвари мо самти афзалиятноки сиёсати иҷтимоии давлатамон ба ҳисоб меравад. Пешвои миллат вобаста ба ин самт қайд намуданд, ки “дар кишвари соҳибистиқлоли мо саломатии мардум боигарии давлат ва ҷузъи таркибии ҳадафҳои стратегии он дониста мешавад.”

Барои татбиқи ин дастуру ҳидоятҳои Пешвои миллат тайи солҳои охир дар сохтори тандурустии мамлакат, ҷараёни бозсозии соҳа, таҳияи заминаҳои нави қонунгузорӣ, санадҳои нави меъёрӣ – ҳуқуқӣ, такмили системаи идоракунӣ, маблағгузорӣ,  рушд ва такмили кумаки аввалияи тиббию санитарии бо тибби оилавӣ асосёфта, таҷдиди муассисаҳои табобатӣ ва фарматсевтӣ ва ғайраҳо роҳандозӣ карда шудаанд.

Ин омилҳо ва маблағгузории саривақтӣ ба ин соҳа, мунтазам зиёд гардида, вазъи таъмини муассисаҳои тиббии кишвар  бо таҷҳизоти ҳозиразамон  ва нерӯи кадрӣ сол то сол тибқи дастгириҳои Пешвои миллат беҳтар гадида истодааст. Бояд қайд намуд, ки тибқи дастуру ҳидоятҳои Пешвои миллат тайи чанд даҳсолаҳои охир бо дарназардошти хусусияти хоси соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии кишвар, зиёда аз 12 барномаҳои миллӣ аз ҷумла оид ба рушди соҳаҳои донории хун, дил, бемории сил, вараҷа, ВНМО, бемории диабети қанд, бемориҳои саратонӣ, масъалаҳои пешгирии маъюбӣ ва садамаҳо, нашъамандӣ, тарзи ҳаёти солим ва ғайраҳо сол то сол татбиқ гардиданд, ки ин ҳадафҳои дар Паёмҳои ҳарсолаи Пешвои миллат таъкидгардида, барои беҳтар намудани хизматрасониҳои тиббӣ ва солимии аҳолии мамлакатамон  мусоидат намуда истодаанд.

Дар татбиқи саривақтии ин иқдомҳо, чуноне дар Паёми навбатии Пешвои миллат, қайд гардид дар соли 2023 низ барои соҳаи тандурустӣ 3,3 млрд сомонӣ ҷудо карда шудааст, ки дар муқоиса ба солҳои 2017- ум 2, 3 баробар зиёд буда 8, 8 фоизи буҷаи давлатро ташкил медиҳад. Ҳоло дар ин соҳа 15 стратегияву барномаҳои миллӣ татбиқ гашта истодааст, ки барои рушди соҳа ва солимии аҳолии мамлакатамон нақши муҳим доранд.

Тайи солҳои аввали истиқлолияти кишвар мушоҳида мегардид, ки дар ҷумҳурии мо бемориҳои узвҳои нафаскашӣ, бемориҳои эндокринологӣ. узвҳои ҳозима, бемориҳои роҳҳои пешоб, осебпазирӣ ва заҳролудшавӣ бисёртар ба назар мерасиданд. Дастгириҳои доимӣ ва дастуру ҳидоятҳои  Пешвои миллат, қабули барномаҳо ва стратегияҳо аз тарафи Давлату Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, маблағгузории саривақтӣ, дар ин соҳа, имкон фароҳам оварданд, ки нишонаҳои бемориҳои номбаршуда кам гардида барои солимии аҳолӣ ва дарозумрии шаҳрвандони кишвар шароитҳои мусоид фароҳам оварда шавад.

Дар натиҷаи қадамҳои устувор гузоштан дар самти ислоҳоти соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии кишвар, аз ҷумла  дар соҳаи ҳифзи саломатии модарон ва кудакон бо истифода аз усулҳои камхарҷи ташхис ва табобат, дастовардҳои назаррас ба даст омаданд. Бояд қайд намуд, ки дар ин замина. таи солҳои охир нишондоди фавти модару кудак бамаротиб кам гардида барои ҳифзи сиҳатии модару кудакон имкониятҳои назаррас фароҳам оварда шудаанд. Аз ҷумла бо мақсади паст намудани сатҳи беморшавӣ ва фавти модару кӯдакон дар ноҳияҳои кӯҳистон ҳамасола “Корвони саломатӣ” ташкил карда мешавад, гувоҳи ин гуфтаҳо мебошанд.

Дар баробари ин яке аз самтҳои сиёсати пешгирифтаи Давлату Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, беҳтар намудани солимии репродуктивии аҳолӣ ва танзими оила мебошад. Бо ҳамин мақсад маркази ҷумҳуриявии танзими оила бо дарназардошти  вазъи солимии репродуктивии аҳолии ҷумҳурӣ ва бо мақсади васеъ намудани дастрасии аҳолӣ, хусусан, занон ва духтарон ба хизматрасонии тиббӣ ва пешгирии бемориҳои гуногун дар ин самт мавҷудбуда, марказҳои  ҷумҳуриявии танзими оила ба марказҳои миллии солимии репродуктивӣ табдил дода шуданд, ки ин омилҳо барои солимии  модарону кӯдакон ва пешгирии бемориҳо, табобат ва солимии шаҳрвандон заминаҳои мусоид фароҳам оварданд.

Ҳамчунин бо мақсади васеъ намудани дастрасии ҷавонон ба хизматрасониҳои хайрхоҳона, пешгирии амалҳои хатарнок, ҳомиладории бармаҳал, нашъамандӣ, бемориҳои ба воситаи алоқаҳои ҷинсӣ гузаранда, аз ҷумла ВНМО бо дастгирии бевоситаи  Давлату Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва баъзе ташкилотҳои байналмилалӣ дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ якчанд шуъбаҳои тиббию – машваратӣ ташкил карда шуданд, ки дар натиҷаи амалишавии ин барномаҳо ва чорабиниҳои зикргардида, дар самти солимии репродуктивӣ натиҷаҳои мусбати назаррас ба вуҷуд омаданд.

Дар чаҳорчубаи татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “оиди ҳимояи ғизодиҳии табиии кӯдакон” ҳамасола дар ҷумҳурӣ ҳафтаи умумиҷаҳонии ҳимояи ғизодиҳии кӯдакон таҷлил мегардад. Дар ин самт дар ҷумҳуриамон беморхонаҳои дорои сертификати умумиҷаҳонии “муносибати некбинона нисбати атфол” фаъолият менамоянд, ки нақши онҳо дар ҳимояи солимии кӯдакон назаррас мебошад. Дар баробари ин тайи чанд даҳсолаи охир дар ҷумҳуриамон стратегияи пешгирии норасоии витамини “А”, дар байни кӯдакон амал мекунад, ки дар доираи он ҳамасола дар ду давра ба кӯдакон  ғилофакҳои витамини “А” гузаронида мешавад. Инчунин бо дастгирии бевоситаи  Давлату Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ВТ ва ҲИАҶТ барои рушду инкишофи кӯдакон, муаян намудани ҳодисаҳои камвазнӣ ва фарогирӣ  ба табобат, тамоми муассисаҳои кумаки аввалияи тиббию санитарии тамоми шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ бо таҷҳизоти наву замонавӣ таъмин гардида, барои рушду инкишофи кӯдакони солим заминаи мусоид фароҳам оварда шудаанд.

Инчунин дар Паёми имсолаи худ, Пешвои миллат қайд намуданд, ки дар бинои наву замонавӣ фаъолият намудани кормандони  ВТ ва ҲИАҶТ имкон медиҳад, ки фаъолияти онҳо боз ҳам самараноктар гардад. Пешвои миллат қайд намуданд, ки бо мақсади боз ҳам баланд бардоштани сифат ва хизматрасониҳои кумакҳои аввалияи тиббию санитарӣ ва таҳкими иқтидори миллӣ, лоиҳаи “Миллати солим” бо маблағи 630 млн сомон амалӣ гашта истодааст.  Илова ба ин дар 5 соли оянда сохтан ва таъмири беш аз 350 муассисаҳои тандурустӣ бо маблағи 500 млн сомонӣ пешбинӣ карда шудааст.

Аз ҷониби  Давлату Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2023 қабул гардидани  Стратегияи рушди ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ барои давраи то соли 2040 ва барномаи маҷмӯи давлатии тайёр намудани кадрҳои низоми ҳифзи иҷтимоӣ барои давраи то соли 2030 ба ҳалли мушкилотҳо ва масъалаҳои гуногуни ҷойдошта заминаҳои мусоид хоҳанд гузошт.

Ҳамин тавр бояд қайд намуд, ки тибқи дастуру ҳидоятҳои Пешвои миллат ва таваҷҷуҳи хосаи Сарвари кишвар ва дастовардҳои соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии мамлакатамон гувоҳи онанд, ки соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии  омма дар меҳвари сиёсати Давлату Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, хусусан, Пешвои миллат қарор дорад.

 Дар баробари дигар сохтору мақомотҳои соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, муассисаҳои таълимие, ки мутахассисони соҳаи мазкурро тарбия менамоянд, аз ҷумла донишгоҳҳо ва коллеҷҳо, нақши МДТ “Коллеҷи тиббии ҷумҳуриявӣ” ниҳоят назаррас мебошад, зеро аҳли кормандони ин муасссисаи таълимӣ дар таълиму тарбия ва тайёр намудани кадрҳои баландихтисоси соҳаи миёнаи тиб назаррас мебошад. Донишҷӯёни болаёқати муассиса пайваста дар давраҳои ноҳиявӣ, шаҳрӣ ва ҷумҳуриявии озмунҳои фаннии кушоди ҷумҳуриявӣ, олимпиадаҳои тахассусӣ  ва мусобиқаҳои варзишӣ фаъолона иштирок намуда, ҷойҳои намоёнро ишғол менамоянд, ки аз сатҳи баланди раванди таълиму тарбия дар муассиса гувоҳӣ медиҳад.

Тайи соли хониши равон донишҷуёни Коллеҷ дар олимпиадаи ҷумҳуриявии донишҷӯёни муассисаҳои таҳсилоти миёнаи касбии ҷумҳурӣ аз рӯйи фанҳои табиатшиносию риёзӣ дар байни 46 – муассисаи таълимӣ ширкат варзида, ҷойҳои намоёнро ишғол намуданд.

Дар баробари ин бахшида ба “Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ” олимпиадаи фанҳои тахассусӣ аз рӯйи панҷ ихтисос дар байни 22 – коллеҷҳои тиббии ҷумҳурӣ баргузор гардид, фаъолона ширкат варзида, аксари онҳо ҷойҳои намоёнро ишғол намуданд.

Оиди иштирок дар озмуни ҷумҳуриявии “Фуруғи субҳи доноӣ китоб аст”, ки даври дуюми он дар ноҳияи Синои шаҳри Душанбе баргузор гардид, донишҷӯёни муассиса дар номинатсияи “Адабиёти муосир” ширкат варзида, Нуракова А., Бегова А., Булбулова Ш. ҷойҳои 2 ва 3 – юмро ишғол намуданд. Инчунин донишҷӯён Бегова А. ва Содиқова А. дар даври шаҳрии озмуни мазкур иштирок намуда,  ҷойҳои 2 – юм ва 3-юмро ишғол намуданд.

Дар озмуни ҷумҳуриявии “Илм – фуруғи маърифат” низ донишҷӯёни муассиса фаъолона ширкат доштанд ва ба натиҷаҳои назаррас соҳиб гардиданд:

– дар номинатсияи “математика” Холмуродова Ф. (ҷойи 2-юм), Норбекова Д. (ҷойи 2-юм),

 – дар номинатсияи “физика” Ҷомизода Ш.(ҷойи 1-ум), Фариштамоҳи Б. (ҷойи 2-юм), Азизова М. (ҷойи 2-юм),

– дар  номинатсияи “химия”  Пирзода М(ҷойи 2-юм),

– дар номинатсияи “биология” Мунисаи А. (ҷойи 2-юм), Манижаи О. (ҷойи 3-юм),

– дар номинатсияи “география” Таманнои С. (ҷойи 2-юм), Малазода Р. (ҷойи 2-юм),

– дар номинатсияи “технологияи иттилоотӣ”  Ғаниев Ш. (ҷойи 1-ум) –ро сазовор гардиданд.

Ин ҳама муваффақиятҳои назаррас, гувоҳи онанд, ки коллективи кормандони муассиса дар татбиқи дастури ҳидоятҳои Пешвои миллат дар самти иштирок дар озмуну олимпиадаҳои сатҳи шаҳрию ноҳиявӣ ва ҷумҳуриявӣ нақши назаррас гузошта истодаанд. Дар татбиқи дастуру ҳидоятҳои Пешвои миллат, дар самти рушди соҳаи тандурустӣ ва таълиму тарбияи мутахассисони баландпояи миёнаи тиб, бо тафаккури созанда, ҳисси баланди ватандӯстию ватанпарастӣ ва  дастовардҳои назарраси муассиса, нақши аҳли кормандон, хосатан роҳбарияти он: Ашуриён Ш.С., Одилзода И.Ё., Саидова М.М., Давлатзода А. Д., Муминзода Ҷ.С., Мамурзода Д.М. ва дар тайёрӣ, баргузорнамоӣ ва муваффақиятиятҳои бадастомада, дар  озмунҳо саҳми мудири кафедраи “тиббӣ-биологӣ” Раҳмонова М. Ш, ва омӯзгори кафедраи мазкур Валиев А. Т, ва дигарон назаррас мебошанд.

 Роҳбарияти муассиса вобаста ба дастгирии моддию маънавии донишҷӯёни фаъол ва ҷалби бештари онҳо ба омӯзиш, ҳавасманд кардани онҳо ба мутоилаи китоб, эҷодкорӣ, инчунин ғолибони озмуну олимпиадаҳоро бо туҳфаҳои гуногуни пулию молӣ ва ифтихорномаҳо қадрдонӣ намуда, барои ҷалби бештари онҳо дар ин  самт шароитҳои мусоидро фароҳам оварда истодаанд.

Бояд қайд намуд, ки дар баробари кормандони соҳаи тандурустӣ,  ҳар як узви ҷомеаро зарур аст, ки ба дастуру ҳидоятҳои дар Паём зикрнамудаи Пешвои миллат,  эътибори ҷиддӣ дода, дар татбиқи амалии онҳо ва рушду инкишофи минбаъдаи ҷомеаамон саҳми арзандаи худро гузоранд.

Одилзода И.Ё. – н.и.т., муовини директори МДТ “Коллеҷи тиббии ҷумҳуриявӣ”

 Одинаев Х.С., Аминов Б.У. – омӯзгорони МДТ “Коллеҷи тиббии ҷумҳуриявӣ”