Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон хеле хуб дар мавриди нақши омӯзгорону ин пеша гуфтаанд: “Пешаи омӯзгорӣ муқаддастарин касби рӯи олам аст. Бедории фикр, покизагии ахлоқ ва ташаккули ақлонии инсон маҳсули ранҷу машаққати омӯзгорон аст”. Ҳамин гуна суханони самимӣ ва сидқан арзёбӣ кардани нақши омӯзгорон дар роҳи таълиму тарбия худ баёнгари он аст, ки омӯзгор дар ҳама давра замон ҳидоятгари насли башар дар роҳи илму донишомӯзӣ буданд, ҳастанд ва хоҳанд монд. Чунин суханон масъулияти моро дар роҳи таълиму тарбия боз ҳам дучанд менамояд, то дар пешаи хеш бештару беҳтар пайи фаъолият бошем.

Миллате, ки омӯзгори асил надорад, ҳеҷ гоҳ ба ягон мартабае намерасад. Ифтихор ва сари баланди мост, ки тоҷикон аз қадим соҳиби китобу қалам, илму маърифат ва олиму омӯзгор буданд, ҳастанд ва дар оянда низ хоҳанд монд». … «Калиди ҳама гуна дастоварду пешравӣ ва истиқлолияти фикрӣ муаллим – омӯзгор ва хазинаи маънавию илмии ӯ ба шумор меравад. Аз ин рӯ, самаранок ба роҳ мондани корҳои таълиму тарбия аз ҷониби омӯзгор имкон фароҳам меорад, ки сатҳи мафкура ва донишу ҷаҳонбинии толибилмон боло равад ва онҳо ҳамқадами замон гарданд».

То ҳол дар бораи омӯзгор ва нақши ӯ дар таълиму тарбияи инсон суханҳо гуфтаанду мегӯянд ва дар оянда низ хоҳанд гуфт. Зеро танҳо ҳамин нафаронанд, ки одами аз ҷаҳлу нодонӣ раҳида, хубиро аз бадӣ, ростро аз дурӯғ ва сафедро аз сиёҳ фарқ месозаду ҳаёти шоистаеро барои худу наздиконаш муҳайё месозад.

Дар мавриди нақши омӯзгору рисолати онҳо ҳамеша ва дар ҳама давра замон бузургони донишу хирад ибрози назар намудаанд:

Агар дар ҷаҳон набвад омӯзгор,

Шавад тира аз бехирад рӯзгор.

Омӯзгор хушбахтии худро танҳо дар комёбии шогирдонаш медонаду вақте як толибилм бо истифода аз донишу хирад муваффақ мегардад, ифтихор менамояд. Дар ин росто низ Президенти кишвар хеле хуб гуфтаанд: “Муаллим ақл, шарафу виҷдони ҷомеа ва симои асосии он мебошад. Вай донишу заковат, гармии дили худро бедареғ ба фарзанди халқ медиҳад ва худро хушбахт мешуморад”. Бешак, омӯзгорон қаҳрамонанд – қаҳрамони роҳи дониш, қаҳрамони роҳи таълиму тарбия ва қаҳрамони соҳибдониш намудани насли башар. Заҳмати софдилонаву содиқонаи онҳо ҳамеша дар лавҳи хотири мо пойбарҷост ва заҳмати эшонро ҳамеша қадр месозем.

Мақому манзалати омӯзгор дар ташаккули фарҳанги ниёгони мо ҳамеша бузург арзёбӣ гардида, ӯро тарбиятгари инсон, чароғи раҳнамо ба сӯйи фардои дурахшон, таконбахши рушди ҷомеа ва саҳмгузори рушди неруи ақлонӣ номидаанд. Имрӯз низ ин гуфтаи бузургони илму хирад пойбарҷо буда, ҳамеша аз нақши ин мегӯянду ба бузургиаш арҷ мегузоранд.

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон зери роҳбарии маорифпарваронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба омӯзгорон таваҷҷӯҳи махсус равона гардида, барои кору фаъолияти судманду мондагори онҳо дар ҷомеа шароитҳои зарурӣ фароҳам оварда шудааст. Боиси хурсандист, ки барои қадр кардани заҳмати омӯзгорон ва ёдоварӣ намудан аз фаъолияти содиқонаву самимонаи онҳо дар самти таълиму тарбияи насли наврас ва ҷавон ҳар сол дар ҳафтаи аввали моҳи октябр ҳамчун Рӯзи омӯзгор дар сатҳи баланд қайд мешавад. Таҷлили рӯзи омӯзгор дар кишвар шаҳодати он аст, ки роҳбарияти олии мамлакат ба омӯзгорон таваҷҷӯҳи ҳамешагӣ доранду нақши онҳоро дар бар камол расидани насли ояндаи кишвар муҳим медонанд:

Баланд аст аз фалак шони муаллим,

Бувад ҷонбахши мо ҷони муаллим.

Набошад неъмате дар ҳар ду олам

Ҳалол аст пораи нони муаллим.

Дар воқеъ, омӯзгорон роҳнамову роҳкушои аҳли башар ба сӯйи дониш, илм, маърифат ва камолоти маънавиянд. Онҳо ҳидоятгари роҳи ростӣ, роҳи орӣ аз ҳама гуна кирдорҳои бади инсонӣ, ташвиқкунандаи роҳи дониш ва камолоти инсониянд. Ва онҳоянд, ки имрӯз мо якояк аз илму дониш бархурдорему ҳама баҳри ҳаёти маърифатнок доштан саъю талош менамоем. Хулоса дар таълиму тарбияи насли худогоҳу худшинос ва ватандӯст омӯзгор нақши муҳим дорад ва калиди ҳама гуна дастоварду пешравӣ ва истиқлолияти фикрӣ муаллим ва хазинаи маънавию илмии ӯ ба шумор меравад.

Мақому манзалати омӯзгор дар ташаккули фарҳанги ниёгони мо ҳамеша бузург арзёбӣ гардида, ӯро тарбиятгари инсон, чароғи роҳнамо ба сӯйи фардои дурахшон, таконбахши рушди ҷомеа ва саҳмгузори рушди неруи ақлонӣ номидаанд.

Ба таъкиди бештари равшанфикрон дар соҳиби илму дониш ва ахлоқи ҳамида гардидани фарзандон дар баробари волидайн омӯзгорон ҳам вазифадоранд. Ва хеле хуб аст, ки имрӯз омӯзгорон ин вазифаи хешро дар сатҳи зарурӣ иҷро намуда истодаанд. Дар ин маврид низ Пешвои миллат дар ҷое иброз доштаанд: “Нақши омӯзгор дар таълиму тарбияи насли наврас бениҳоят бузург аст. Муаллим, пеш аз ҳама, афрӯзандаи чароғи дурахшони илму дониш аст ва хушбахтона, қисми асосии зиёиёни кишварро муаллимон ташкил мекунанд. Бинобар ин, вазифаи асосии муаллим дар баробари омӯзонидани илму дониш, инчунин омӯзонидани адаб ва ҳидояту роҳнамоии шогирдон ба роҳи рост мебошад. Ин амр бояд ба меъёри ахлоқии фаъолияти муаллим табдил ёбад”. Дар воқеъ, омӯзгорон роҳнамову роҳкушои аҳли башар ба сӯйи дониш, илм, маърифат ва камолоти маънавиянд. Онҳо ҳидоятгари роҳи ростӣ, роҳи орӣ аз ҳама гуна кирдорҳои бади инсонӣ, ташвиқкунандаи роҳи дониш ва камолоти инсониянд. Ва онҳоянд, ки имрӯз мо якояк аз илму дониш бархурдорему ҳама баҳри ҳаёти маърифатнок доштан саъю талош менамоем.

Дар ҳамаи давру замонҳо омӯзгор байни мардум эътибори вижае доштаву дорад. Ривоҷи тафаккур ва маънавиёти насли ҷавон маҳз, ба ибтикору кӯшиши ӯ вобаста аст.Аввалин ғунчаҳои боғи ҳаётро дар руҳияи некандешӣ ба воя мерасонад. Чашми онҳоро ба сӯи оламу одам боз мекунад ва сабаби такомули шахсияти онҳо мегардад.

Тарбияву таълим ду унсури муҳими такомули шахсият дар ҷомеа мебошад, ки аз ҳама бештар барои соҳиб шудани ҷавонон ба он омӯзгор масъул аст. Дар ҳоле ки оилаву муҳити атроф аз ин истисно нестанд. Мактабро даргоҳи маърифат донистан низ беҳуда нест, чунки аввалин хиштҳои саводу маънавиёт дар ҳамин ҷо гузошта мешавад. На ҳама ҳам аз уҳдаи кори омӯзгорӣ мебароянд, на ҳама ҳам ба он майлу рағбат доранд, чунки муаллимӣ масъулияти баланд ва вақти зиёдро талаб мекунад. Омӯзгорро зарур аст, ки дар баробари ташвишҳои зиндагӣ доим дар ҷустуҷӯву омӯзиш бошад, усулҳои наву дастнорас ва самарабахши таълимро пайдову кашф намуда, дар ҷараёни дарс корбаст намояд, вагарна бидуни омӯзиши мунтазам ба хонандагон чизе лоиқи таҳсин ва омӯзанда додан душвор аст.

Дар ҷомеаи имрӯз, ки технология босуръат ривоҷ меёбаду хонанда ба ҳамаи маводи таълимӣ метавонад дастрасӣ дошта бошад ва ҳамчунин бо истифода аз усули таълими масофавӣ хеле чизҳоро азхуд кардан мумкин аст, боз ҳам эҳтиёҷ ба омӯзгорони варзидаву дорои саводи баланди педагогӣ афзун мегардад. Барои таълими дурустро ба роҳ мондан аввало тарбияи саҳеҳ мебояд. Зеро фарзанди тарбиянадида мисли гули бебӯй ва оши бенамак аст.

Маҳз, маънавиёти баланд, таҳаммулпазирӣ ва оқибатандешӣ дар натиҷаи тарбияи солим рӯи об меояд.Барои он ки сухани омӯзгор хушку холӣ набошад, шахсияти ӯ дар баробари ин аҳамияти муҳимро молик аст, зеро тарбия ба дидан бештар самара медиҳад, то шунидан. Ҳар киро дар зиндагӣ устодест. Имрӯз чӣ муаллиму чӣ духтур, чӣ ронанда ва чӣ коргару бофанда ҳама устодону шогирдони худро доранд. Ҳамаро дар ҳаёт касе омӯзонидааст. Ягон кору амал, ягон пешравию афзалият, ягон бурду бохт безаҳмат, бемашаққату қадршиносии устоде ба авҷи аълое намерасад. Инсон даме, ки чашм ба олами ҳастӣ мекушояд, албатта бо як ҳусну истеъдоди Худовандӣ тавлид мешавад, аммо худ танҳо бе сарварӣ, бе роҳнишондиҳӣ ва бе устоде соҳиби мақому мартабае шуда наметавонанд. Тавре гуфтаанд:

Ҳеҷ кас аз пеши худ чизе нашуд, Ҳеҷ оҳан ханҷари тезе нашуд. Ҳеҷ Мавлоно нашуд Мавлои Рум, То муриди Шамси Табрезӣ нашуд.

Шахсоне ҳастанд, ки ягон мактаби маърифатию илмиро нагузаштаанд, аммо корҳоеро ба субот расонида метавонанд, ки арзиши баланд доранд ва чунин қобилияташон боиси ифтихор аст. Ин гуна шахсонро албатта, метавон устод номид, зеро метавонанд дар дили ҳама гуна афрод бо ҳунари волояшон роҳ ёфта, ҳаваси омӯхтани ҳунареро бедор карда, ҳаётро рангинию хушӣ бахшанд. Воқеан муҳим аст, ки ҳар шахс бояд ҳамин гуна шахсияти ғамхор буда, дар зиндагӣ ягон амали хайреро анҷом диҳад. Бале, устодон ҳамеша зиндаёданд ва дар ҳар як лаҳзаи ҳаёт ба хотир оварда мешаванд, зеро пойдории ҳаёти кас ба устодон – нишондиҳандагони роҳу равиш, касбу камол ва роҳнамоёни зиндагӣ вобастагӣ дорад:

Устод агар набошад, ақле ба cap набошад, Дар боғи зиндагонӣ, гарди самар набошад. Бе роҳнамою роҳбар, дар ин ҷаҳони бесар, Пойи равон набошад, нури басар набошад…