Кардиомиопатияи изтиробӣ, ки бо номи “алоими дилшикастагӣ” ва ё “такотсубо” низ маъруф буда, як ҳолати нодирест, ки дар он дил бар асари фишори шадиди эҳсосӣ ё ҷисмонӣ муваққатан заиф мешавад. Ин беморӣ чунин номро аз  боиси доштани шабоҳат бо нишонаҳои сактаи дил гирифтааст, аммо бар хилофи сактаи дил, он одатан бо бемориҳои шараёнҳои коронарии қалб алоқамандӣ надорад. Кардиомиопатияи изтиробӣ бори аввал дар Ҷопон соли 1990 аз ҷониби H. Satoh ҳамчун як бемории муваққатии ихтилоли кашишхӯрии миокард тавсиф карда шудааст. Дар баробари ихтилоли кашишхурӣ, дил шакли беназир пайдо мекунад: меъдачаи чап дар марҳилаи шадид ба мисли соати регӣ ё доми ҷопонӣ барои ҳаштпо такотсубо – кӯза бо гарданаи танг ва асоси васеъ шакл мегирад. Кардиомиопатияи изтиробӣ бештар дар занон пас аз посменопауза бидуни тангшавии назарраси рагҳои коронарӣ мушоҳида мешавад.

Сабабҳо:

Оид ба сабабҳои кардиомиопатияи изтиробӣ ҳанӯз маълумоти кофӣ дарёфт намуданд ғайриимкон аст, зеро он хуб омӯхта нашудааст. Бо вуҷуди ин, чунин мешуморанд, ки фишори шадиди эмотсионалӣ ё ҷисмонӣ метавонад боиси халалдор шудани муваққатии кори дил гардад. Эҳтимол аст, ки омилҳои изтиробӣ боиси номутавозунии системаи асаб ва тағйироти ҳормоналие шаванд, ки ба мушакҳои дил таъсир мерасонанд.

Аломатҳо:

Аломатҳои кардиомиопатияи изтиробӣ метавонанд дар бар гиранд:

• Дарди шадиди қафаси сина, ки ба аломатҳои сактаи дил монанд аст;

• Нафастангӣ ва душвории нафаскашӣ;

• Набзи ғайриоддии дил ё аритмия;

• Заифӣ ва хастагӣ;

• Сарчархзанӣ ё беҳушшавӣ.

Ташхис:

Барои ташхиси кардиомиопатияи изтиробӣ, духтур метавонад санҷишҳои зеринро анҷом диҳад:

• Электрокардиограмма (ЭКГ) – барои арзёбии фаъолияти электрикии дил;

• Эхокардиография – барои омӯзиши сохтор ва вазифаи дил

• Ангиографияи коронарӣ – барои истисно кардани бемории шараёнҳои коронарӣ;

• Таҳлили хун – барои арзёбии сатҳи ферментҳои марбут ба осеби мушакҳои дил.

Оризаҳо:

• Аритмияҳо: АВ – муҳосираҳо, брадикардияи синусӣ, фибриллятсияи даҳлезакҳо, тахикардия ва фибриллятсияи меъдачагӣ;

• Норасогии шадиди фаъолияти меъдачаи чап;

• Варамии шушҳо;

• Шоки кардиогенӣ;

• Пайдоиши тромб дар қуллаи меъдачаи чам ва эмболия;

• Перикардит.

Табобат:

Дар айни замон усулҳои махсуси табобат таҳия карда нашудаанд. Меъёрҳои дақиқи давомнокии табобат вуҷуд надоранд. Табобатро то пурра барқарор шудани фаъолияти дил идома додан лозим аст. Дар аксари мавридҳо беморони гирифтори кардиомиопатия бо нишонаҳои клиникӣ ва лаборатории сактаи шадиди миокард ба беморхона бистарӣ мешаванд ва пеш аз ташхиси кардиомиопатия тактикаи муолиҷаи онҳо бо тавсияҳо оид ба табобати сактаи шадиди миокард муайян карда мешавад. Аз сабаби он, ки алоими такотсуборо рушди вайроншавии муваққатии меъдачаҳои чап ҳамроҳӣ мекунад, ба беморон табобат бо ингибиторҳои фермент-табдилдиҳандаи ангиотензин ё блокаторҳои ретсепторҳои ангиотензин II таъин карда мешаванд. Аз боиси набудани тадқиқот оид ба таъсири манфии вазопрессорҳо ҳангоми табобати кардиомиопатияи шадид, ба чунин беморон ҳамчунин барои дастгирӣ доруҳои ионотропӣ тавсия дода мешаванд. Баъзе тадқиқотчиён дар он назаранд, ки табобати дарозмуддат бо бета-блокаторҳо барои пешгирии такрори кардиомиопатия муфид аст. Аммо ин беморӣ хушсифат буда, дар аксари мавридҳо пас аз 2-4 ҳафтаи пайдо шудани аломатҳо бо барқароршавии пурраи фаъолияти меъдачаи чап ба охир мерасад.

Хулоса, кардиомиопатияи изтиробӣ як ҳолати нодирест, ки дар натиҷаи фишори шадиди эмотсионалӣ ё ҷисмонӣ ба вуҷуд меояд. Муайян карда шудааст, ки аз шумораи бемороне, ки бо ташхиси пешакии алоими шадиди коронарӣ ба шӯъбаи ёрии таъҷилии кардиология ворид мешаванд, ба 3% онҳо кардиомиопатияи изтиробӣ ташхис гузошта мешавад. Гарчанде ки сабабҳои ин беморӣ то ҳол пурра омӯхта нашудаанд, ташхис ва табобат метавонад ба беморон дар барқарор кардани фаъолияти дил ва идоракунии нишонаҳо кӯмак расонад. Барои беҳтар фаҳмидани ин ҳолат ва таҳияи стратегияҳои муассири табобат тадқиқоти иловагӣ лозим аст.

Одилзода Исмоил Ёқубҷон – номзади илмҳои тиб,
муовини директор оид ба корҳои таълимии
МДТ “Коллеҷи тиббии ҷумҳуриявӣ”