Муқаддима

Дар ҷомеаи муосир, ки ҳаҷми иттилоот пайваста афзоиш меёбад ва фазои сиёсӣ аксаран муташанниҷ аст, дарк ва таҳлили паёмҳои аз ҷониби мақомоти олии ҳокимият ироашуда дар пойдорсозии давлати ҳуқуқбунёд нақши муҳим мебозад. Ин барои ҷавонон, ки ояндаи миллат маҳсуб меёбанд, махсусан муҳим аст. Дар замони муосир, ки маърифатнокии сиёсӣ заминаи рушди демократия ва пешрафти устувори ҷомеа мебошад, тавзеҳи Паёмҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон як унсури зарурӣ дар ташаккули маърифатнокии сиёсии ҷавонон ва бунёди ҷомеаи шаҳрвандӣ мегардад.

Дарк ва таҳлили Паёмҳои Сарвари давлат дар ташаккули маърифати сиёсӣ дар байни ҷавонон, бо додани донишу воситаҳои зарурӣ барои иштироки фаъолона дар ҳаёти сиёсии ҷомеа, нақши асосӣ дорад.

Дарки моҳияти Паёмҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

Муайян кардани нақши паёмҳои президент дар раванди сиёсӣ:

Паёмҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон як воситаи муҳими иртибот байни сарвари давлат бо мардум мебошанд. Онҳо механизми ирсоли иттилооти муҳим дар бораи вазъи кишвар, дастовардҳо, афзалиятҳои стратегии ҳукумат, инчунин нишондодҳои самтҳои ояндаи рушд мебошанд. Паёмҳои президент дар заминаи сиёсӣ нақши баёнияи расмӣ дар бораи авлавиятҳои сиёсӣ ва ҳадафҳои стратегии давлат барои давраи ояндаро мебозанд.

Намуна аз амалияи муосир:

Пешвои муаззами миллат дар паёмҳои худ маъмулан ба мардуми кишвар муроҷиат намуда, муҳимтарин паҳлӯҳои сиёсати дохилию хориҷӣ ва таҳлили муфассали вазъи кунунии иқтисодӣ ва мушкилоти иҷтимоиро ироа менамоянд. Масалан, дар яке аз паёмҳои охирини Сарвари давлат аҳамияти рушди маорифу тандурустӣ, ҳамчунин баланд бардоштани сатҳи некӯаҳволии иқтисодӣ тавассути татбиқи лоиҳаҳои сармоягузорӣ ва беҳбуди фазои сармоягузорӣ дар кишвар таъкид шудааст. Чунин паёмҳои Президент дастурамали минбаъдаи ҳукумат буда, дар ташаккули афкори ҷамъиятӣ ва афзалиятҳои сиёсии аҳолӣ таъсири назаррас доранд.

Муҳимияти дарки муҳтавои паёмҳои Президент аз ҷониби ҷавонон

Нақши ҷавонон дар ҳаёти иҷтимоӣ ва сиёсӣ:

Ҷавонон муҳаррики тағйирот ва навовариҳо дар ҷомеа мебошанд. Ҷавонон барои иштироки фаъолона дар ҳаёти сиёсӣ ва ҷамъиятӣ имкониятҳои номаҳдуд доранд. Ҷамъияти ҷавонон аксар вақт ба маркази идеяҳои нав, ҳаракатҳои прогрессивӣ ва ташаббусҳои ҷамъиятӣ табдил меёбанд. Нақши ҷавонон дар ҳаёти ҷамъиятию сиёсӣ на танҳо объекти сиёсат ва таъсиррасонӣ будан, балки дар ташаккули афкори ҷамъиятӣ ва қабули қарорҳои асосӣ фаъолона иштирок кардан аст.

Таъсири дарки огоҳонаи паёмҳо ба ташаккули маърифати сиёсӣ:

Дарки бошууронаи паёмҳои Президент дар ташаккули саводнокии сиёсии ҷавонон нақши муҳим мебозад. Фаҳмидани мӯҳтаво ва маънои паёмҳо ба ҷавонон кӯмак мекунад, ки вазъи кунунии сиёсиро арзёбӣ кунанд, андешаҳои шахсии худро ташаккул диҳанд ва аҳамияти иштирок дар равандҳои сиёсиро дарк кунанд. Паёмҳои Президент манбаи асосии иттилоот дар бораи афзалиятҳо ва ҳадафҳои сиёсати ҳукумат мебошанд ва фаҳмидани онҳо ба ҷавонон дар арзёбии қарорҳои сиёсӣ ва таъсири онҳо ба ҷомеа кӯмак мерасонад. Чунин дарки бошууронаи Паёмҳои Сарвари давлат ба рушди тафаккури интиқодӣ, маҳорати таҳлилӣ ва саводнокии сиёсии ҷавонон мусоидат намуда, дар навбати худ фаъолият ва масъулияти онҳоро дар ҳаёти сиёсии кишвар афзун менамояд.

Омилҳое, ки ба дарки Паёмҳои Президент аз ҷониби ҷавонон таъсир мерасонанд

Васоити ахбори омма ва коркарди иттилоот:

Ҷавонони муосир барои ба даст овардани маълумот дар бораи рӯйдодҳои сиёсӣ ва фаъолияти мақомоти давлатӣ аз расонаҳои гуногун ва платформаҳои иттилоотӣ фаъолона истифода мебаранд. Аммо таъсири расонаҳо ба дарки Паёмҳои Президент метавонад ду паҳлу дошта бошад. Аз як тараф, васоити ахбори омма ва захираҳои иттилоотии ба таври касбӣ таҳияшуда ва объективӣ метавонанд ба ҷавонон дар фаҳмидани мӯҳтаво ва маънои паёмҳо бо пешниҳоди таҳлили сифат ва контекст кӯмак расонанд. Аз сӯйи дигар, бархе аз расонаҳо метавонанд иттилоъро таҳриф кунанд ё ба як шеваи муайян пешниҳод кунанд, ки ин метавонад ба қабули паёмҳои Сарвари давлат аз ҷониби ҷавонон таъсир расонад. Аз ин рӯ, муҳим аст, ки ҷавонон тафаккури интиқодӣ ва қобилияти таҳлили иттилоот аз сарчашмаҳои гуногун дошта бошанд.

Контекстҳои таълимӣ ва фарҳангӣ:

Омилҳои маърифатӣ ва фарҳангӣ низ ба чӣ гунагии қабул кардани паёмҳои президент аз ҷониби ҷавонон таъсири ҷиддӣ доранд. Сатҳи маълумотнокӣ, арзишҳои фарҳангӣ ва ақидаҳо дар бораи сиёсат ҳангоми таҳсил ва мутобиқшавии иҷтимоӣ ташаккул меёбанд. Ҷавононе, ки таҳсилоти босифат мегиранд ва дар доираи арзишҳои демократӣ тарбия ёфтаанд, равандҳои сиёсӣ ва паёмҳои президентро амиқтар ва интиқодӣ дарк мекунанд. Илова бар ин, анъанаҳои фарҳангӣ низ метавонанд таъсир расонанд, ки ҷавонон паёмҳои сиёсиро чӣ гуна шарҳ диҳанд ва аҳамияти онҳоро ба ҷомеаҳои худ арзёбӣ кунанд. Аз ин рӯ, ҳангоми кор бо ҷавонон ва возеҳгардонии мазмуни паёмҳои президентӣ заминаҳои тарбиявӣ ва фарҳангиро ба назар гирифтан муҳим аст.

Манфиати тавзеҳи Паёми Президент ба ҷавонон

Ҳавасмандгардонӣ ба иштироки фаъол дар ҳаёти сисёсӣ:

Ошкор кардани мазмуни паёмҳои президент ба ҷавонон дар бораи афзалиятҳои сиёсӣ ва ҳадафҳои стратегии давлат тасаввуроти равшан медиҳад. Ин ба иштироки фаъолонаи шаҳрвандии ҷавонон дар ҳаёти ҷамъиятию сиёсии мамлакат мусоидат мекунад. Дарки моҳият ва ҳадафҳои дар Паёмҳои Президенти кишвар зикргардида ҷавононро ба иштирок дар мубоҳисаҳои ҷамъиятӣ, ширкат дар интихобот, фаъол будан дар созмонҳои ҷамъиятӣ ва ташаббускори лоиҳаҳои иҷтимоӣ водор месозад. Ҳамин тариқ, тавзеҳи паёмҳои президент иштироки фаъоли шаҳрвандии ҷавононро ҳавасманд намуда, ба ҷалби онҳо дар ҳалли масъалаҳои муҳими ҷамъиятӣ мусоидат мекунад.

Баланд бардоштани маърифати сиёсӣ:

Дарк ва таҳлили мазмуну муҳтавои паёмҳои президент ба баланд бардоштани маърифати сиёсии ҷавонон мусоидат мекунад. Донистани равандҳои сиёсӣ, афзалиятҳои ҳукумат ва ҳадафҳои стратегии давлат ҷавононро дар муҳокима ва қабули қарорҳо оид ба масъалаҳои муҳим огоҳтар ва салоҳиятдор месозад. Возеҳ кардани маънои паёмҳои президент ба ҷавонон кӯмак мекунад, ки малакаҳои таҳлилӣ, тафаккури интиқодӣ ва қобилияти арзёбии амалҳои ҳукуматро инкишоф диҳанд. Дар натиҷа ҷавонон ба иштирокчиёни фаъоли ҳаёти сиёсӣ табдил меёбанд, ки тавони дарки оқилона ва ҳамкории созанда бо мақомоти давлатӣ ва ниҳодҳои ҷамъиятӣ дошта бошанд.

Роҳҳои самараноки тавзеҳи Паёмҳои Сарвари давлат ба ҷавонон

Ташаббусҳои таълимӣ ва тарбиявӣ:

Корҳои тарбиявӣ ва фаҳмондадиҳӣ дар расонидани мазмуни паёмҳои Сарвари давлат ба гӯши ҷавонон нақши калидӣ доранд. Ин ташаббусҳо метавонанд курсҳои махсуси таълимӣ, семинарҳо ва лексияҳоро дар бар гиранд, ки паёмҳои президентро таҳлил ва муҳокима мекунанд. Чунин чорабиниҳоро метавон дар муассисаҳои таълимӣ, иттиҳодияҳои донишҷӯён, инчунин дар доираи лоиҳаҳои ҷамъиятӣ ташкил кард. Муҳим он аст, ки ин корҳо барои ҷавонони тамоми гурӯҳҳои иҷтимоӣ ва минтақаҳои кишвар дастрас бошад, инчунин ба иштироки фаъолона ва ҳамкории иштирокчиён нигаронида шуда бошад.

Истифодаи технологияҳои муосири коммуникатсионӣ:

Технологияҳои муосири коммуникатсионӣ барои ба таври муассир возеҳ намудани мазмуни паёмҳои президент ба ҷавонон имкониятҳои васеъ фароҳам овардаанд. Истифодаи платформаҳои интернетӣ, шабакаҳои иҷтимоӣ, замимаҳои мобилӣ ва пахши онлайн имкон медиҳад, ки ба доираи васеи ҷавонон дастрасӣ пайдо карда, ба онҳо дастрасии иттилоот дар бораи равандҳои сиёсӣ ва паёмҳои президентро дар вақти воқеӣ фароҳам оварем. Захираҳои электронӣ инчунин метавонанд маводи иловагӣ, баррасиҳои таҳлилӣ ва абзорҳои интерактивиро барои дарки минбаъдаи мундариҷаи паёмҳо пешниҳод кунанд. Илова бар ин, истифодаи технологияҳои муосири коммуникатсионӣ имкон медиҳад, ки мубоҳисаҳо ва пурсишҳои интерактивӣ ташкил карда шаванд, ки ба ҳамкории фаъол ва табодули афкор миёни ҷавонон мусоидат мекунад.

Таҳлили мисолҳои амалии фарогирии муваффақонаи ҷавонон ба дарки Паёмҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати кишвар барномаҳои гуногун амалӣ карда мешавад, ки ҳадафи он ҷалби ҷавонон ба равандҳои сиёсӣ ва баланд бардоштани сатҳи огоҳии онҳо аз паёмҳои президент мебошад. Дар зер чанд намунаи амалии бомуваффақият ҷалб намудани ҷавонон ба дарки паёмҳои Президент оварда шудаанд:

1. Анҷуманҳо ва конференсияҳои ҷавонон: Баргузории ҳамоишҳо ва конфронсҳои ҷавонон бахшида ба таҳлили паёмҳои президентӣ дар Тоҷикистон ба як таҷрибаи маъмулӣ табдил ёфта истодааст. Дар ин чорабинӣ ҷавонон имкон доранд, ки бо мақомоти давлатӣ, коршиносон мулоқот намуда, масъалаҳои мубрами сиёсӣ, аз ҷумла муҳтаво ва мазмуни паёмҳои президентро баррасӣ кунанд.

2. Машғулиятҳои тарбиявӣ: Машғулиятҳои зиёди тарбиявӣ, ки дар муассисаҳои таълимӣ ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ гузаронида мешаванд, инчунин таҳлили паёмҳои президентро дар бар мегиранд. Ин машғулиятҳо ба ҷавонон дар бораи вазъи сиёсии кишвар, самтҳои афзалиятноки фаъолияти ҳукумат ва қарорҳои муҳими дар паёмҳо овардашуда маълумот медиҳанд.

3. Истифода аз шабакаҳои иҷтимоӣ: Дар Тоҷикистон барои паҳн кардани маълумот дар бораи паёмҳои Сарвари давлат байни ҷавонон аз шабакаҳои иҷтимоӣ фаъолона истифода мешавад. Саҳифаҳо ва гурӯҳҳои мухталиф дар шабакаҳои иҷтимоӣ ба баррасӣ, шарҳ ва тафсири паёмҳои Пешвои миллат машғул буда, ба донишҷӯён маълумот пешкаш мекунанд, ки ин иттилоотро барои аудиторияи васеъ дастрас ва фаҳмо мегардонанд.

Ин мисолҳои амалӣ нишон медиҳанд, ки фарогирии ҷавонон ба дарки Паёмҳои Президенти Тоҷикистон тавассути механизмҳои гуногун ва муассир мусоидат менамояд ва бо ин роҳ маърифати сиёсӣ донишҷӯён боло рафта, иштироки онҳо дар ҳаёти сиёсӣ фаъол мегардад.

Хулоса

Бо таҳлили нақши ҷавонон дар ҳаёти иҷтимоиву сиёсӣ, таъсири дарки бошууронаи паёмҳо дар ташаккули маърифатнокии сиёсӣ, инчунин манфиатҳои тавзеҳи мазмуни паёмҳо барои ҷавонон ба хулосае меоем, ки татбиқи ин раванди зарурӣ барои ташаккули мавқеи фаъоли шаҳрвандӣ ва масъулиятшиносӣ дар байни насли наврас муҳим мебошад.

Қобили зикр аст, ки ҳарчанд аҳамияти тавзеҳи мазмуни паёмҳои президент барои ҷавонон маълум аст, аммо дар ин самт мушкилот ва дурнамои минбаъдаи пажӯҳишҳо ва иқдомҳои амалӣ вуҷуд дорад. Масалан, зарур аст, ки самаранокии усулҳои гуногуни расонидани паёмҳои президент ба ҷавонон омӯхта шуда, барномаҳои таълимӣ ва стратегияҳои иртиботӣ бештар таҳия карда шаванд. Илова бар ин, таъмини дастрасии иттилоот дар бораи паёмҳои президент ва ҷалби фаъолонаи ҷавонон ба баҳсу тасмимҳои сиёсӣ барои фароҳам овардани шароит барои иштироки фаъолонаи онҳо дар ҳаёти ҷамъиятӣ муҳим аст.

Дар маҷмӯъ, тавзеҳи паёмҳои Сарвари давлат дар ташаккули маърифати сиёсӣ ва ҷалби ҷавонон ба иштироки фаъолона дар ҳаёти сиёсӣ нақши муҳим дошта, татбиқи босамари он ба рушди устувори ҷомеа ва дар маҷмӯъ рушди демократия мусоидат мекунад.

Одилзода Исмоил Ёқубҷон – номзади илмҳои тиб, муовини директор оид ба корҳои таълимии МДТ “Коллеҷи тиббии ҷумҳуриявӣ”